کودکی در تیررس بی توجهی رسانه ای
در دنیای رسانه محور امروز، جایی که تلویزیون و پلتفرم‌های دیجیتال بخش بزرگی از زمان کودکان را به خود اختصاص داده‌اند، یک مسئله‌ی بسیار مهم و البته نادیده‌گرفته‌شده، تعیین رده‌بندی سنی محتواست. متأسفانه در رسانه‌ی ملی ما این موضوع یا اصلاً رعایت نمی‌شود یا به‌شکل نمادین به آن پرداخته می‌شود. برنامه‌ها و فیلم‌هایی که با خشونت، هیجان‌های کنترل‌نشده، یا مفاهیم پیچیده همراه هستند، بدون هیچ هشدار سنی پخش می‌شوند؛ درحالی‌که در بسیاری از کشورهای دنیا، این‌گونه محتواها با دقت و حساسیت طبقه‌بندی می‌شوند.
اما درد ما فقط از کم‌کاری رسانه نیست. فرهنگ عمومی ما نیز با این اصول آشنا نشده است. بسیاری از خانواده‌ها نه‌تنها به برچسب سنی توجه نمی‌کنند، بلکه اصولاً از تأثیرات منفی چنین محتوایی بر روان کودک بی‌خبرند. کودک، با ذهنی باز و دنیایی پر از سؤال، در برابر هر تصویر و هر دیالوگی تأثیر می‌پذیرد. تماشای فیلمی پر از خشونت، برای یک کودک شش‌ساله، چیزی فراتر از هیجان است. او ممکن است دچار اضطراب مزمن شود، شب‌ها کابوس ببیند، پرخاشگر یا گوشه‌گیر شود، یا حتی مفاهیمی را بیاموزد که هنوز برای درکش آماده نیست.
برخی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:
اضطراب و ترس‌های بی‌دلیل: کودک پس از دیدن صحنه‌های خشن یا ترسناک ممکن است دچار ترس از تاریکی، تنهایی یا حتی والدینش شود.
پرخاشگری و تقلید رفتاری: بسیاری از کودکان آنچه را در رسانه می‌بینند، تقلید می‌کنند. اگر خشونت را راه‌حل ببینند، آن را در تعامل با دیگران به‌کار می‌گیرند.
بلوغ زودرس روانی: مواجهه با مفاهیم بزرگسالانه، مانند خیانت، قتل یا مشکلات خانوادگی، کودک را از دنیای کودکانه‌اش بیرون می‌کشد و او را با مسائلی درگیر می‌کند که هنوز درکش برایش ممکن نیست.
اختلال در خواب، تمرکز و رشد شناختی: قرار گرفتن در معرض محتوای ناسالم، نظم ذهنی و عاطفی کودک را مختل می‌کند و حتی بر یادگیری و تمرکز او در مدرسه تأثیر می‌گذارد.
اینجاست که رسانه باید مسئولانه‌تر عمل کند. نمی‌توان به صرف پخش در ساعات خاص یا اعلام یک هشدار کوتاه در ابتدای برنامه، بار مسئولیت را از دوش خود برداشت. از طرف دیگر، خانواده‌ها نیز نیازمند آموزش در زمینه‌ی «سواد رسانه‌ای» هستند؛ اینکه هر محتوایی، صرف‌نظر از ملی بودن رسانه‌ی پخش‌کننده، لزوماً مناسب فرزندشان نیست.
در این میان، کودکی می‌ماند با ذهنی پر از ترس‌ها، سؤال‌ها، و تجربه‌هایی که نباید هنوز با آن‌ها مواجه می‌شد. و ما، چه رسانه باشیم و چه خانواده، مسئول آینده‌ای هستیم که امروز با بی‌توجهی‌مان می‌سازیم.
